Tuesday, 19 June 2012

ISLII HA KU DAAYO WARKEEDU, SAWR SAXA IYO TILMAAM TOSA

A.C
Bacda salan Asxabta, wali waxan wadna qormoyinkii gaarka ahaa ee Socodaalkii Dad iyo Dal barashada.

Ayaamihii u danbeeyey waxan Af sawahili ku hadlaayey Xafada Somalida ee Islii, Islii waa meel cajiib badan waa meel ay taal hanti badan oo Somaliyed, Lagana helo dhaman Qabaa'isha Somaliyeed, wa caadi inad maqasho Ajuuran, Garre, Murraale, Booran, Jareer iyo Magacyo lamida, waliba waxa dhacda inaad maqasho dad Somaliya o ku hadlaya luuqado aah ahayn tii Hargaysa ama inta badan dhulkii Somalia.

Islii waxay caan ku tahay Sheekh waxoga lacaga Qurbaha kala yimi oo gadhwayn, koofiyad ti sharifka iyo khamis cad sita soona Shaqo tagay, Siyaasi ku haftay mawjadaha Qalalaase ee Somalia ee 20 jirsaday, Hablo dhalin yar oo qurxon oo inta badan ku labisan Cabayado madaw, Degtana ku sita Shandado kala qaab iyo midabo duwan, taasooyo adagtay inad kala garato inay Qurba joog yihin iyo inkale, Islaamo Shaari Shaariya oo intay waxoga ururiyeen Tel Screen touch sita, dhawr eray oo Somali, English iyo Sawahilina is raacinaya, iyo Raxan dhalin yaraa oo habeenkina Miiraga cuna maalintiina Furaashka dul taal, kuwaso nolosha adun wax yar kala socoda.

Isliii waxa lagu qiyaasa xarunta labaad ee ugu ganacsiga badan dalka Kenya iyo Guud ahaan Geeska Afrika, waxay caan ku tahay Xarumo laga dukaansado oo waawayn, Xurmo Ganacsiyeedyo u badan shuraako, inta badana looga soo adeeeg doonto dalalka Bariga Afrika, si fududna looga helo inta badan dhamaan badeecoyinka iyo agabka ganacsi.

Isliii waxaad si dhaba u baranaysaa Noocada dabeecada Somaliyeed, waa Cawroo aad si fudud uga helayso nooc kasto Somali Alle ku abuuray Koonka Sinfi kamida, Waa caadi inaad aragto sheek wayn oo Maalintisa iyo habenkisa digri ku bilaba, Hogamiye kooxeed caana, kasoo si qurux badan u talabsanaya hotelda wawayn isagoon xishonayn, Siyaasi koox reerkoda sacabka iyo mushxarada  waxoga u dhaafinaya, Budhcad badeed waxoga lasoo dhuuntay oo hareeraha eegaya, Ganacsade wayn oo shilmaan sidi Maradoon u daba ordaya.

Islii waxa kaalin wayn kaga jirta qalalaasaha iyo dhibta ka taagan Soomaliya, waa madal ay kasoo shidaal qaatan dhaman sharwadayasha iyo wax matarayasha Siyasiynita Somaliyed, waa xarun soo naas nuujisa Mucarada iyo khilafka xildhibanada ku ama saldhig u noqota burburka iyo ragadka dawladkasto lasoo dhiso.

Ugu danbayntii Isliii waxay caan ku tahay Khashin, wado xumaan, booodh, Jaam, Lacag badnaan, iyo dad badnaaan, waxaad markaba rumaysanaya maahmaada Sawahiliga e tidhaa "Islii Pesa Iko, Laakin Hakuna Barabara", oo macneheedu yahay Islii lacagi way taal ee wado ma jirto.

Mustafe barud Abdi
Isliiiiiiiiii, Nairoobiiiii.

Sunday, 17 June 2012

SAFAFKAYGI KAMPALA ILA NAIROBI?

A.C

Subax wacan oo wanagsan Akhyaarta, waxan ad ugu faraxsanay inaan markii u horeysay Qormo idinka soo diro Xaafada Islii ee caasimada Nairobi, waxan idinleye kusooo dhawaada Baruud iyo qormoyinkisa Nairobi.

Duhur cad ayan kasoo baxay magaladan ku noola 2 sanee u danbeyey ee Kampala, oon si fiican nolosheeda ula jaan qaaday, aanoo aad uga xun  wajiyada faraha badan ee an kala lumi doono mudada kooban ee iskugu jira Akhyarta Sharafta badan, Ganacsata, Ardayda, Siyasiyinta, Wayelka iyo Qurba joogta an kaga imi Kampala, 

Waxan Bas yar ka soo raacay xarunta wayn ee laga fuulo gawadhida rakabka ee Old Taxi Park, ee badhtamaa Kampala, anoo u soo jeeda magadalo xuduudeda Busia ee dhanka bari dalka Uganda ka wadagan Kenya, halkaso oon kula balansana Wiil gacanta igu hayey sharcigi an kubixi laha, hadi an soo gadhay goor fiida, waxan habenka u hoyday Busia gaar ahan dhanka Uganda, anago balan ku kala tagnay Xaajigii an u socday

Aroortihi hore ayuu albabka igu soo garacay, lacagti ayuu i badalay kana dhigay Keynan Shiling, Shandadi ayu nin u dhibay si xadka lo dhafiyo anigiina wuxu i yidhi Mootadan fuul oo xaga ayuu kaso wareejinaya., Cajib waxoga hadan dhir iyo beero jiidhnay Akhirki waxan gadhnay istankii gawadhida ee dhanka Kenya, waxan judhiba ku booday Bas caasi yar ilaa Magalada Kisumu oo kudhawad 100km iga durugsan, Duhurki ayan gadhay, waxan qado ka qatay Hotel Yasimin, oo Oday Somaliyed ku laha meel u dhaw Istanki Kisumu, kadib markku mid Kenyan ii geeyey, isna waxan madasha ku shekaysan Nin kaso jeeda Besha Ogaden oo reer Kenya,  kaftan iyo hasawr kadib, waxan tukaday salad safartaydi, kadibna waxan u jihaystay safarkaygi.

Waxan ilsa markiba ku booday Bas yar oo kale oo dhanka Nairobi ah, Nasib wanag waxan isku baranayn Gabadh Somaliyed oo Reer Nkuru (Keyna) ah, hadan is haybsanay waxay ishegtay inay tahay Qabiilka Ajuuran (Salaamad), waxay wadata Gabadh yar, waxay mudo laso noolayd Odaygeeda oo darawal ah, magacedu waa Muslimo, inantedana Sacdiyo, waxoga hadan hasawe iyo kaftan iska wadanay, waxay igaga hadhay Nkuru oo ku taal badhtamaha Kisumu iyo Nairobi.

Kadib markan soo soconay mudo Waxan Nairobi soo galay goor Fiida gaar ahaan abaaro 8:30pm, judhiba waxan dareemay baaxada Nairobi, Wadooyin wayn, Light kala nooc nooca, Gaadiid qurxoon, Dad ad u labisan oo dhalin yaro u badan oo an qiyasayey inay shaqoyinki kaso rawaxeen, Gaadiidka dadka Gura oo tiro badan, iyo Ishaarooyinka gawadhida oo bixinaya if kala duduwan,

Waxooga ayan iska la bixiyey, balse ceebtaydu waa ma aqaan Xafiska an rabo meeshu Islii kaga yaal, iyo Tel kooda toona, mana jiro qof an shakhi uga aqaan inamada ka hawl gala Xafiska, aan ahayn magaca guud, markan so gadhay Isli, waxoga hadi an bafiyey, Akhirkii Tel ka wada hadalayn waxan balanay Bari, Cajib wa in caawa meel la sexda, waxoga waxa i cawiyey Oday igu yidhi waxan ahay Ajuuran, war talow Ajuuranku xagebi abal igaga leeyey magacaba waxan maqlay  3 cisho ka hor mar an fasax ku qaadanayey Magalada Jinja ee dalka Uganda, oo ah meel lagu nasto.

Guud ahaan Nairobi way ka wayntay kana camirantay Kampala, xaga cilmiladana way ka qaboobday, gaar ahaan Xaafada Islina way kacamirantay Xafada Kisenyi, balse Kisenyi way ka nadaafad badantay Isliii.

Fadlan lasoco Qormoyinka Xiga.

Monday, 11 June 2012

SIDEE UGU FUDUD OOD UGA BIXI KARTA SHAQO LA'ANTA UNA HORU MARIN KARTA SHAQADADA!

A.C
Akhyaarta aad ayey ii farxad galinaysa inan mar kale iskugu nimadno qormoyinkeeni caadiga inoo ah, maanta inshala waxan Saxibayaal ku eegi doona SIDA UGU FUDUD EE SHAQO U HELI KARTA AMA AAD U HORU MARIN KARTA TAAD HAYSO!

Noloshu waa wax dhadhan macaan, waa madal kulmisa oohin iyo farxad, waa meeqam Adamuhu kusoo bandhigo awoodaha Alle siiyey ee kala duwan, waxa hubala inad maalin kasta la kulanto dad kumashquula arimo kala duwan, mid laga yaabo inu Buug iyo Qalin wakhtigisa galiyey, mid Milgacad iyo dube la kalahay, halka midkale beertisa ama xoolihiisa ku kala hayey, iyadoo sida loo kala duwan yahay ayaa hadana hadad u fiirsato ujeedada ka danbaysa waxaaso dhan ay tahay hal mid: INUU QOFKASTA LASOO BAXO NOLOL MAALMEEDKISA, SI UU UGA KAFTOOMO BARYADA QAYRKII.

Iyadoo tani jirto ayaa hadana aadamahu isku dhaafay horu marinta iyo tayeynta wuxuu gacanta ku hayo, arinta ayaa ka marag kacaysa inaad aragto dad si dhakhsa u koray jaran jarada nolsha iyago wakhti iyo isxigxiga ka talaabsaday sees wawayn, halka kuwa kalena ay suuro gal tahay inay mudo dheer ku qaatan ahl marxalad ama duruuf kaliya.

Hadabe Akhriste hadad rabto inaad ka baxdo shaqo la'aanta ama aad ka dalacdo booska aad kaga jirto goobta ad ka shaqayso isku day inad la timado arimahan:
  1. U diyaari naftaada inay la tartanto qayrkeed, ku xisaabtan duruufaha ka jira guud ahan caalamka, dalka, iyo meesha aad ku nooshay, adoo noloshada ka dhigaya mid la jaan qaadi karta isbadala joogtada ee ka socoda deganka kugu xeeran,
  2. kor u qaad xirfadaha qiimaha  gaarka sinaya shakhsiyadaada, ku qalabe naftadaa Adegsida aalada Computerka, xirfadaha baadhida Internet, Barashada Luuqadaha kala duwan wixi kusuro gala, kor u qaadida xirfadaha qaabilida dadka, ka dhadhicinta dadka waxad rabto, dhisida kalsonida dad badan loola hadlo iyo awood ulahansha inad kor u qaado aragtida dadku shaksiyadada ka aaminsanyihin.
  3. Go'anso nooca shaqo eed rabto, kuxidhno cida ugu dhaw e ad ka heli karto maclumadkeda, la saaxib dadka ugu dhaw ee haya, si joogta uga warayso isbadalada ku dhacaya iyo adeegyada gaarka ee shaqadasi u bahantay, iskuday inad hesho xirfadahay u bahantay ado radinaya goobo ad lacag la'an uga faa'idaysato, kor u qaad rajadada inad heli doonto, go'anso waxad qaban lahayd iyo hadad hesho waxa noloshad iska badali doona, hoos ha udhigin naftaada, hana niyad jabin, si kalsooni le u qaabil caqabadaha laga yabo inay ka hor imadan,  una diyar garaw maalinta lagugu yedho in wax laga waydiyo shaqada aad rabtay ado si kalsoni le uga jawabaya waxkasto kusabsan.
  4. Nasib wanag hadad hayso shaqo, isku day inad xidhidh adag la samayso dadka ad la shaqayso, ado ka caawinaya shaqoyinkoda, inad si xeel dheer u barato nooca iyo waxyabaha laga rabo inad qabato, Aamin Shaqadada iskana dhago tir dhalilaha iyo Cabashoyinka ku lidiga, isku day inaad xidiidh toosa la samayso dadka kaa sareeya adoo ugu yeedhaya munasibadaha ku garka, bar naftaada wakhtiga shaqada iyo kala muhisananta hawlaha shaqada, raadi inaad hesho qiimaha ad kaga jirto goobta shaqada, baro dhaman wixi xirfad ad u hesho wakhtiga shaqada ado galinaya wakhti iyo tamar dhereada, lacagta ka dhigo wax labad ee ku dhiri galiya, ado ka hor marinaya inad kor u raacdo salanka, hoos ubaro dhaqanka iyo wax sida garka uga dhaxeya shirkada iyo maamulkeeda, ku qaabil dhaman shaqalaha waji furan, abuuro deegan adiga ku sacaba tuma si aan qabyalad iyo nin jeclaysi ahayn balse shakhsiyad iyo awood nafteedk u dhisan.
  5. ugu danbayntii ahow qof ku socoda meel cayiman, ha noqon qof dabaysha la socoda, ka diga rogo shaqada hadii ay kasoo hor jeedo yoolkaga fog, caawi shaqaalaha kale hadad ka aragto baahi shaqo ama nololeed, ha ogolaan in aad shaqada awadeed uga tagto himiloyinkaga iyo ahmiyadahaga nololed sida Waxbarashado kale, ka dheero waxkastoo naftada hoos u dhigaya, sida Cabashada, Caajiska, Khiyaamada, Beenta, Laalushka, Qabyaalada dhaman arimahani wakhti koban ayay ku anfici karan balse waxa hubal inay burburin donan noloshada fog.

Barud, aad iyo aad ayan uso dhawaynaya wixi tilmaam, dhaliil iyo toosani ah, Saxibi idin jecel,

Thursday, 7 June 2012

GUUSHU WAXAY LEEDAY ASTAMAHAN, ISKA EEG INAD LEEDAY!

A.C
Salaanta Qiimaha badan kadib, waan hubaa inan dhamanteen rabno inan guulaysano Aakhiro iyo Aduunba, Alle ha inagu hago dariiqa Guusha idilkeen.

Guushu wa wax cayiman waa wax qofkasta yaqaan, waa wax cidi ku sifoowda ay dadka kaga tilmaamantay astaamo gaara, loona xiisoodo raacida dariiqa ay mareen, iyadoo arintani jirto hadana ma jirto wado qudha oo guusha kugu hagta waxa laga yaaba halka uu mid inaga midi u maro in ka kuxiga ka waayo, ama qofkasta iyo xaalkasta leeday dariiq u gaara.

Guushu maaha xoolo badan, maaha shaqo badan, mana aha mansab sare, balse guushu wa xasilooni Nafeed iyo daganaansho niyadeed, guushu waa wax qofka u sahla inuu si niyad samana ugu dhex nooladoo bulshadiisa, waxa suura gal inad wakhti badan ku bixiso waxad u aragto guul wayn, balse qofkale uu ku arko qof tabcanaya Daal iyo dhib, tusale Caabida raasukha ah ee iskaga jira guri yar oo masjidka la jaara, shantisa saladood halka ka soo haleela waxa laga yaaba inu fidno u arko mulkiilaha dabaqyada waawayn ku le jaarkiisa,. halka dhinicisa ninka saboolka ee saxibul ciyalki guusha u arko inu marun helo wax uu iskaga dabool dhirbaxoyinka nolosha kala dhadhanka duwan.

Hadii arintu sidan tahay waxa laysku raacsan yahay in noloshu kala duwananshaha ku wacantay kuna micno fiican tahay, balse ay jiran wax yaabo lawadaago si nolosha iyo nafta loogu raro meel ay u aragto munasib wakhti iyo xaalad go'an, loogana rero meel ay kuqanacday inay wajib tahay in laga baxo ama laga hayaamo, anoo ka duulaya Mabaadidan guud ee asaasiga waxan isku dayeya inan ino so gudbiyo Astamaha ay ka midaysanyihiin dadka Guusha sameeya noockastoy yihiin.


  1. Isbadal: dhaman dadka raba inay nolosha ka sameeyan Guul waxay naftooda ku qanciyan inuu isbadal waajib yahay, waxay hoos iyo korba dadka u codkoodu gadho ugu sheegan in isbadal loo bahan yahay, wax mararka qar dhacda in lagu arko qof qaldan balse wa wax nolosha ku caadiya, Nabid Muxamed (CSW), ayaa tusale fican kugu ah, iyo dhaman dadka nolosha horumarka ka sameyey midkastood noloshisa badho.
  2. Humaag iyo Qanaco Isbadalku Noocu noqonayo: dhaman dadka nolosha ka sameeyey horumarka waxay ku qanacsanayen inay gadhayan meel ka fican halkan ay joogan, dhaman waxay madaxa ku haystan sawr ka turjumaya nolosha ya hayanka ku yihin, waxay markad la shekaysto ama akhrido buugta taarikh nololeedkoda ka arkaysa Riyo wakhti ay sooo jeedan, taso adiga kula muqata hir balse isaga ula muuqata xaqiiq, wana ta dhaxalsisa ku adkanta noloshoda ay raban.
  3. Dadaal iyo Karti dheerad: dhaman dadka macnaha sameeyey ee kugu xeeran haday noqoto shek iyo sharifba midkasta wuxu goostay wuxu beertay, midkasta wuxu ku naalonaya habenkisa iyo malintisa intu gashaday, taasana rag iyo hawenba kala geeyey cirka iyo dhulka.
  4. Go'an iyo Xoog Sarid: ma jiro qof meel gaadha oon dadka fikirkisa ku qancin, soo xasusto dhacdadii cajibka ahayd ee Subanihii (CSW), lagu yidhi Inader hubka dhig an kusino waxad rabto, Suldanimo, Xoolo, Hawen Quruxon, ee intu amusay u ku yidhi Wale hadi Dayaxa iyo Cadceeda midba gacan laysaarayo inan ka tagayn waxa an ku tagnahay. dhaman askhasti iyo dadki noloshan macnaha ku sameyey waxay ahayen kuwo ku adag waxay raban kuna qanacsan fikirkooda nololed.
  5. Samir iyo Dulqaad: u fiirso dadka wax ah ama ad farta ku fiiqdo ee noloshada ku xeeran, meel fog ha aadin eeg Madaxwanaheena Sharafta Badan Silaniyo, Alle Ha unaxariste C.lahi Yusuf, iyo dhaman dadka samaynta toska kule noloshena ma jiro qof Haben ku gadhay nolosha u gaadhay, mana jiro qof Saacadaha tiriyey si u badano nolosha uu rabo balse qofkasta wuxu huray wakhti dheer isagoo muujiyey samir iyo dulqaad xad dhaafa, waata sababtu Subanuhu (CSW) ugu laha Asxabigi ku yidhi ale noo bari in dadkan na Ciqabaya u naga kafiyo: Samra Ilma Yasiro Balantinu wa janee,  taasi wa mancaha samirka iyo dulqadka.
  6. ugu danbayntii  dadkani waxay sifo u leeyin Ababulka iyo Adeegsida Awooda dadka kale, ama degaanka ku xeeeran, waxay inta badan isku dayan inay abuurtan jawi la saxiba kaso gacansiya markay ay hoos marto, sida Xaasas fican, Lataliyayaal dacada, iyo cidkasto ay u arkan inay gacan kasinayso gadhida halka ay raban, waxanay isku daya inay yareenay Cadawgooda wakhtiga bilawga ama awood darada.
Mustafe barud Miskin iyo Saxib Jecel Horumarka dalkena iyo Dadkeena.